Polityka prywatności oraz Cookies

FUNDACJA POMOCY PRAWNEJ "TEMIDA"

Aktualności / BLOG

NOTARIALNE POŚWIADCZENIE DZIEDZICZENIA

W ostatnim artykule opisywaliśmy instytucję stwierdzenia nabycia spadku przed w postępowaniu sądowym. W dzisiejszym wpisie przybliżymy Państwu alternatywny sposób potwierdzenia praw do nabycia spadku, jakim jest notarialne poświadczenie dziedziczenia.

Jak sama nazwa wskazuje notarialne poświadczenie dziedziczenia, można dokonać przed notariuszem. Poniżej przedstawimy informacje dotyczące kwestii, kiedy można udać się do notariusza w celu przeprowadzenia postępowania spadkowego po zmarłym spadkodawcy, a kiedy będzie to niemożliwe i konieczne będzie wystąpienie do sądu w celu uzyskania orzeczenia w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku.

Akt poświadczenia dziedziczenia może sporządzić każdy notariusz, bez względu na miejsce ostatniego stałego zamieszkania spadkodawcy czy też położenia majątku spadkowego, jakie to ograniczenia mają miejsce w przypadku sądowego stwierdzenia nabycia spadku. Jest to możliwe dzięki istnieniu rejestru aktów poświadczenia dziedziczenia prowadzonego w systemie informatycznym przez Krajową Radę Notarialną. Akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony u dowolnego notariusza uzyska skuteczność prawną po jego zarejestrowaniu w systemie.

Zgodnie z treścią art. 95 a ustawy prawo o notariacie, możliwe jest sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia w przypadku dziedziczenia z ustawy oraz na podstawie testamentów zwykłych. Do testamentów zwykłych są zaliczane: testament holograficzny (spisany w całości własnoręcznie), testament allograficzny (ostatnia wola oświadczona zostaje wobec wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego) oraz testament notarialny.

Akt poświadczenia dziedziczenia sporządzany jest na wniosek wszystkich zainteresowanych stron. Zgodna wola wszystkich spadkobierców zarówno ustawowych, jak i testamentowych co do wyboru notarialnej drogi uregulowania sprawy uzyskania potwierdzenia prawa do dziedziczenia oraz ich zgoda co do wszystkich elementów objętych aktem poświadczenia dziedziczenia jest niezbędna do wydania aktu poświadczenia dziedziczenia.

Notariusz nie sporządzi aktu poświadczenia dziedziczenia w szczególności gdy:

1. dziedziczenie następuje na podstawie testamentu szczególnego;
2. brakuje zgodnego wniosku stron na załatwienie sprawy spadkowej w drodze notarialnej;
3. stwierdzi brak jurysdykcji krajowej;
4. strony nie przedłożyły notariuszowi wszystkich wymaganych prawem dokumentów do sporządzenia protokołu dziedziczenia;
5. w odniesieniu do spadku zostało uprzednio wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub został już uprzednio sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia;
6. po spisaniu protokołu dziedziczenia notariusz ma wątpliwości co do osoby spadkobiercy i wysokości udziałów w spadku;
7. w toku sporządzania protokołu dziedziczenia ujawnią się okoliczności wskazujące, że przy jego sporządzeniu nie były obecne wszystkie osoby, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi lub testamentowi albo istnieją lub istniały testamenty, które nie zostały otwarte i ogłoszone;
8. spadek otwarł się przed 1 lipca 1984 r.;

W powyższych przypadkach, spadkobiercom pozostaje wyłącznie droga sądowa.

W treści aktu poświadczenia dziedziczenia wskazuje się spadkodawcę i spadkobierców oraz tytuł powołania do spadku i wartość przysługujących udziałów. W akcie nie jest wskazana informacja o składzie majątku spadkodawcy oraz które składniki ww. majątku przypadają na rzecz spadkobierców. 

Niewątpliwie notarialne poświadczenie dziedziczenia jest instytucją ułatwiającą spadkobiercą potwierdzenie praw do nabycia spadku w porównaniu do instytucji stwierdzenia nabycia spadku przed sądem, jednakże jest obwarowana pewnymi wyjątkami i nie zawsze może być zastosowana. Ponadto notarialne poświadczenie dziedziczenia oszczędza spadkobiercom sporo czasu oraz nerwów związanych z koniecznością przeprowadzenia postępowania sądowego.