Polityka prywatności oraz Cookies

FUNDACJA POMOCY PRAWNEJ "TEMIDA"

Aktualności / BLOG

Poprzednio pisaliśmy o obowiązku alimentacyjnym rodziców wobec małoletniego dziecka, natomiast niniejszy wpis dotyczy obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka, które stało się pełnoletnie. Powszechnie panuje błędne przekonanie, iż z ukończeniem przez dziecko 18 lat, obowiązek alimentacyjny rodziców wygasa. Poniżej postaramy się nieco wyjaśnić tę problematyczną kwestię.

Literalne brzmienie art. 133 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pozwala stwierdzić, że obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka wygasa z chwilą, kiedy jest ono w stanie utrzymać się samodzielnie lub kiedy dochody z majątku dziecka wystarczają na jego utrzymanie i wychowanie. W związku z powyższym trudno jest wskazać konkretne zdarzenie oraz ścisłą datę, kiedy powyższy obowiązek alimentacyjny ustał. Usamodzielnianie się dziecka stanowi proces ciągły, składający się z wielu zdarzeń pozwalających na osiągnięcie stanu, kiedy to dziecko może utrzymać się samodzielnie. Jednorazowe dochody nie pozwalają na stwierdzenie wystąpienia przedmiotowej przesłanki. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 maja 2002 r. w sprawie o sygn. akt V CKN 1032/00 uznał, że kodeks rodzinny i opiekuńczy nie określa w sposób definitywny chwili (lub zdarzenia), w której ustaje obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka.  Zarówno sam fakt osiągnięcia przez dziecko pełnoletności, jak i uzyskiwanie przez nie środków finansowych z tytułu pracy zawodowej, renty inwalidzkiej czy zasiłku dla bezrobotnych, nie pociąga za sobą automatycznie ustania obowiązku alimentacyjnego ciążącego na rodzicach.

Może się zdarzyć również i tak, że dziecko z powodu poważnej choroby nie będzie w stanie samodzielnie utrzymać się w przyszłości. W powyższej sytuacji nie tylko nie dochodzi do wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, ale powinien on być wykonywany ze szczególną starannością. Zgodnie z tezą wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 1999 r. sygn. akt III CKN 278/98 „W sytuacji, w której dana osoba mimo osiągnięcia pełnoletności, nie jest i przypuszczalnie nie będzie samodzielna, obowiązek alimentacyjny jej rodziców nie może ograniczać się jedynie do zapewnienia jej środków utrzymania, ale także do świadczeń osobistych starań związanych z jej utrzymaniem i egzystencją”. Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 maja 1998 r. w sprawie o sygn. akt II CKN 722/97, który wskazał, że w sytuacji gdy nie zachodzi okoliczność w postaci możliwości samodzielnego utrzymania się przez dziecko, np. z powodu choroby, kalectwa itp., obowiązek alimentacyjny bez względu na wiek istnieje nadal. Należy zatem stwierdzić, że jeżeli dziecko dotknięte jest niepełnosprawnościami rodzice mogą być obciążeni obowiązkiem jego utrzymania i wychowania nawet dożywotnio.

Artykuł 133 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego określa dwie szczególne sytuacje, w których rodzice mogą uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem pełnoletniego dziecka. Powyższy przepis został dodany na mocy nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z dnia 6 listopada 2008 r. Zgodnie z treścią ww. przepisu rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. W tym miejscu należy wskazać, że dodany przepis dotyczy wyłącznie dzieci pełnoletnich.

Pierwsza przesłanka dotyczy nadmiernego uszczerbku majątkowego dla rodziców związanego ze spełnieniem obowiązku alimentacyjnego. Niezbędne jest porównanie wysokości alimentów z wysokością dochodów osiąganych przez rodziców oraz ustalenie, czy spełnienie obowiązku zakłóci zaspokojenie podstawowych potrzeb rodziców. Nie można na rodziców nakładać obowiązku alimentacyjnego względem pełnoletnich dzieci kosztem ich zdrowia, czy też popadnięcia przez nich w ubóstwo.

Z drugą przesłanką mamy do czynienia w sytuacji, gdy dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Ma to miejsce wówczas, gdy dziecko pełnoletnie nie osiąga promocji do następnej klasy ze swojej winy, wagarując lub lekceważąc naukę. Podobnie jeżeli dziecko nie osiąga rezultatów podczas studiów. Wskazane wyżej zdarzenia mogą być podstawą do uchylenia się rodziców od spełnienia obowiązku alimentacyjnego względem pełnoletnich dzieci.

W przypadku wątpliwości związanych z obowiązkiem alimentacyjnym rodziców względem pełnoletnich dzieci zapraszamy do kontaktu z Fundacją Pomocy Prawa „Temida” celem spotkania się i omówienia Państwa problemu.