Polityka prywatności oraz Cookies

FUNDACJA POMOCY PRAWNEJ "TEMIDA"

Aktualności / BLOG

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 10 czerwca 2021 r. w sprawach połączonych BNP Paribas Personal Finance (od C‑776/19 do C‑782/19) pochylił się nad wykładnią przepisów dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, między innymi w kontekście reguł przedawnienia roszczeń wynikających z umowy kredytu hipotecznego denominowanego we franku szwajcarskim, wymogu przejrzystości oraz znaczącej nierównowagi pomiędzy stronami takiej umowy. W dzisiejszym artykule pochylimy się nad tą pierwszą kwestią.

Rozpatrywana sprawa dotyczyła umów kredytu hipotecznego, jakie z konsumentami zawarł BNP Paribas Personal Finance w latach 2008 - 2009. Kredyt denominowany był w walucie obcej – franku szwajcarskim. Konsumenci zakwestionowali głównie, że umowy te są oparte na nieuczciwych warunkach, w tym przerzucających na kredytobiorcę ryzyko kursowe. W toku postępowania francuskie sądy zwróciły się do Trybunału Sprawiedliwości z wieloma pytaniami dotyczącymi wykładni dyrektywy unijnej 93/13.

Trybunał podkreślił, że nieuczciwe warunki znajdujące się w umowie konsumenckiej nie wiążą konsumenta, należy uznać je za nigdy nieistniejące i niewywołujące skutków w odniesieniu do jego sytuacji prawnej czy faktycznej, a stwierdzenie nieuczciwego charakteru umowy powinno skutkować przywróceniem sytuacji prawnej i faktycznej konsumenta.

Konsekwencją takiego stanowiska jest uznanie przez Trybunał, że „wobec konsumenta, który zawarł umowę kredytu denominowanego w walucie obcej i nie ma wiedzy w zakresie nieuczciwego charakteru warunku zawartego w umowie kredytu, nie może obowiązywać jakikolwiek termin przedawnienia w sprawie zwrotu kwot zapłaconych na podstawie tego warunku”.

Trybunał Sprawiedliwości pochylił się nad ustaleniem początku biegu terminu przedawnienia, powołując się przy tym na swoje dotychczasowe orzecznictwo i wskazał, że konsumenci mogą nie mieć wiedzy o nieuczciwym charakterze warunku zawartego w umowie kredytu hipotecznego albo po prostu nie rozumieją zakresu swoich praw wynikających z dyrektywy 93/13. Z tego powodu termin przedawnienia do zgłoszenia przez konsumentów roszczeń nie powinien być ograniczony - może być on zgodny z zasadą skuteczności tylko wtedy, gdy konsument miał możliwość poznania swoich praw przed rozpoczęciem biegu lub upływem tego terminu.

W ocenie Trybunału, w postępowaniu głównym rozpatrywanym przez francuski sąd, pięcioletni termin przedawnienia roszczenia konsumenta o zwrot nienależnie wypłaconych kwot na podstawie nieuczciwych warunków umownych, który rozpoczął swój bieg od dnia przyjęcia oferty pożyczki, nie daje możliwości zapewnienia konsumentowi skutecznej ochrony - termin ten może upłynąć, zanim konsument w ogóle zorientuje się, że warunku zawartego w przedmiotowej umowie posiada nieuczciwy charakter.

Podsumowując, ograniczenie terminu przedawnienia roszczeń konsumentów wynikających z nieuczciwych warunków umownych, według Trybunału Sprawiedliwości, nadmiernie utrudnia konsumentom wykonywanie praw przyznanych przez dyrektywę 93/13, stąd też nie powinno ono występować.