Polityka prywatności oraz Cookies

FUNDACJA POMOCY PRAWNEJ "TEMIDA"

Aktualności / BLOG

STWIERDZENIE NABYCIA SPADKU

Niejednokrotnie zdarza się, że w przypadku śmierci spadkodawcy, spadkobiercy nie zdają sobie sprawy, iż konieczne jest uzyskanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialne poświadczenie dziedziczenia. O notarialnym poświadczeniu dziedziczenia, będziemy pisać w innym artykule, natomiast w niniejszym wpisie skupimy się wyłącznie na instytucji stwierdzenia nabycia spadku.

Najczęstszym pytaniem, jakie pada, gdy spadkobiercy słyszą o potrzebie przeprowadzenia postępowania o stwierdzenie nabycia spadku to „a po co mi to?”, skoro zgodnie z treścią art. 922 §1 k.c. z chwilą śmierci spadkodawcy przechodzą na nich jego prawa i obowiązki majątkowe. Odpowiedź na powyższe pytanie zostaje udzielone w momencie pojawienia się problemu, gdy spadkobiercy chcą rozporządzić (np. poprzez sprzedaż lub darowiznę) majątkiem spadkowym lub wpisać siebie do ksiąg wieczystych odziedziczonej nieruchomości. W przedstawionych wyżej przykładach spadkobiercy muszą legitymować się odpowiednim dokumentem potwierdzającym ich prawo do spadku. Samo słowne zapewnienie spadkobierców jest niewystarczające.

W związku z powyższym spadkobierca, w celu uzyskania postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku, powinien złożyć do sądu wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. Wyłącznie właściwym do rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy w pierwszej instancji jest sąd rejonowy, w obrębie którego spadkodawca miał ostatnie miejsca zwykłego pobytu, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część.

Z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku może wystąpić osoba mająca w tym interes. Kodeks cywilny nie wymaga, aby był to interes prawny. Można zatem przyjąć, że z żądaniem może wystąpić każda osoba, która ma interes – prawny, moralny, społeczny, majątkowy lub niemajątkowy – w stwierdzeniu nabycia spadku po danym spadkodawcy. Obok samego spadkobiercy z wnioskiem mogą wystąpić jego spadkobiercy, uprawnieni do zachowku, zapisobiercy zapisu zwykłego i windykacyjnego, wykonawca testamentu oraz wierzyciele spadkowi, wierzyciele spadkobiercy lub zapisobiercy windykacyjnego.

Stwierdzenie nabycia spadku nie może nastąpić przed upływem 6 miesięcy od otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy), chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku.

Sąd z urzędu bada, kto jest spadkobiercą. W szczególności ustala, czy spadkodawca pozostawił testament, oraz wzywa do złożenia testamentu osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że testament u niej się znajduje. W przypadku złożenia przed sądem testamentu, sąd dokona jego otwarcia i ogłoszenia. Ponadto sąd może przyjąć zapewnienie spadkowe lub wezwać spadkobierców przez ogłoszenie. Przy dziedziczeniu ustawowym dowodem posiadania uprawnienia do dziedziczenia są właściwe akty stanu cywilnego, natomiast dowodem uprawnień spadkobierców testamentowych jest testament. Zgodnie z art. 646 § 1 k.p.c. osoba, u której znajduje się testament, jest obowiązana złożyć go w sądzie spadku, gdy dowie się o śmierci spadkodawcy, chyba że złożyła go u notariusza.

Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku wydaje się po przeprowadzeniu rozprawy, na którą wzywa wnioskodawcę oraz osoby, które mogą być spadkobiercami ustawowymi lub testamentowymi. W postanowieniu kończącym postępowanie sąd wymienia spadkodawcę oraz wszystkich spadkobierców, którym spadek przypadł, jak również wysokość ich udziałów.

Po uzyskaniu prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, kolejnym etapem związanym z nabyciem spadku jest dział spadku, który przybliżymy Państwu w kolejnym artykule.