Polityka prywatności oraz Cookies

FUNDACJA POMOCY PRAWNEJ "TEMIDA"

Aktualności / BLOG

Wolność jest niewątpliwie fundamentalnym prawem człowieka gwarantowanym licznymi umowami międzynarodowymi. Jest to również prawo konstytucyjne. Zgodnie bowiem z art. 31 ust 1 Konstytucji RP wolność człowieka podlega ochronie prawnej. Jednakże prawo przewiduje możliwość czasowego pozbawienia wolności. Jedną z nich jest właśnie instytucja tymczasowego aresztowania.

Tymczasowe aresztowanie jest jednym ze środków zapobiegawczych przewidzianych przez kodeks postępowania karnego. Jego zastosowanie jest jednak zależne od spełnienia przesłanek ogólnych i szczególnych oraz podjęcia odpowiedniej decyzji przez sąd.

Przede wszystkim zastosowanie tymczasowego aresztowania (i innych środków zapobiegawczych m.in. poręczenia majątkowego – popularnie acz niewłaściwie nazywanego powszechnie kaucją, czy poręczenia społecznego, ale też dozoru Policji) może być zastosowane w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, co należy rozumieć w ten sposób, że organy postępowania karnego (Policja, Prokuratura) obawiają się, że podejrzany może próbować uciec lub zatrzeć ślady przestępstwa, czy też nie stawiać się na wezwania. Wyjątkowo środki zapobiegawcze można stosować również w celu zapobiegnięcia popełnieniu nowego, ciężkiego przestępstwa.

Do zastosowania tymczasowego aresztowania konieczne jest, aby organy śledcze posiadały dowody uprawdopodobniające w wysokim stopniu popełnienie przestępstwa. Chodzi tu nie tylko o dowody wskazujące wprost na działanie oskarżonego, ale także i takie które w pośredni sposób na to wskazują.

Dodatkowo, aby można było zastosować tymczasowe aresztowanie konieczne jest spełnienie dodatkowych przesłanek, m.in. istnienie uzasadnionej obawy ucieczki lub ukrycia się oskarżonego, brak stałego pobytu w Polsce lub obawa, że oskarżony będzie w jakikolwiek sposób utrudniał postępowanie karne. Dodatkową przesłanka jest również zagrożenie wysoką karą, które zwykle składnia do podejmowania działań zmierzających do uniknięcia odpowiedzialności karnej.

Czy można tymczasowo aresztować osobę zatrzymaną przez Policję? Czy od razu trafia się do aresztu?

Nie, konieczne jest przed tym zebranie odpowiednich dowodów, a następnie postawienie zarzutów zatrzymanej osobie. Później, zatrzymaną osobę należy oddać do dyspozycji sądu, który podejmie decyzję w przedmiocie tymczasowego aresztowania.

Przed postawieniem zatrzymanego do dyspozycji sądu i przed wydaniem decyzji co do tymczasowego aresztowania koniecznym jest przesłuchanie zatrzymanego (art. 249 § 3 i 5 k.p.k.). Co ważne w tej czynności może brać udział obrońca. Organy postępowania nie mają obowiązku zawiadomienia o tej czynności obrońcy, chyba że wnosi o to zatrzymany. Dlatego też warto pamiętać o tym uprawnieniu.

Czy zawsze stosuje się tymczasowe aresztowanie?

W Polsce instytucja ta jest co prawda stosowana zbyt powszechnie, jednakże co do zasady nie jest możliwe tymczasowe aresztowanie, jeżeli inny środek zapobiegawczy jest wystarczający (art. 257 § 1 k.p.k.).

Należy pamiętać, że tymczasowo aresztowany ma prawo aby zawiadomić o tym fakcie osobę dla niego najbliższą, ale również (tylko na jego wniosek) inną osobę obok lub zamiast osoby najbliższej.

Warto również pamiętać o możliwości złożenia zażalenia na postanowienie sądu w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania. Warto aby sporządził je profesjonalny obrońca, np. adwokat. Co istotne, już przed pierwszym przesłuchaniem można domagać się udziału obrońcy, którego może również ustanowić osoba najbliższa. W określonych okolicznościach przysługuje również prawo do obrońcy z urzędu.